چهارشنبه سوری
ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪﺳﻮﺭﯼ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻧﺎﻡﻫﺎﯼ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ ﺁﺧﺮ ﺳﺎﻝ ﻭ ﺷﺐ
ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ ﺳﺮﺥ ﻧﯿﺰ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ [۱ ] ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺟﺸﻦﻫﺎﯼ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ
ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺷﺐ ﺁﺧﺮﯾﻦ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪٔ ﺳﺎﻝ (ﺳﻪﺷﻨﺒﻪ ﺷﺐ ) ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ
ﻣﯽﺷﻮﺩ.
ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ
ﺭﯾﺸﻪﺷﻨﺎﺳﯽ
ﻭﺍﮊﻩٔ «ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪﺳﻮﺭﯼ» ﺍﺯ ﺩﻭ ﻭﺍﮊﻩٔ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ — ﻧﺎﻡ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ
ﺭﻭﺯﻫﺎﯼ ﻫﻔﺘﻪ — ﻭ ﺳﻮﺭ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﻋﯿﺶ ﻭ ﻋﺸﺮﺕ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ
ﺍﺳﺖ .[ ۲ ] ﻃﺒﻖ ﺁﯾﯿﻦ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺭﻭﺯ ﺁﺗﺶ ﺑﺰﺭﮔﯽ ﺑﺮ ﺍﻓﺮﻭﺧﺘﻪ
ﻣﯽﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺻﺒﺢ ﺯﻭﺩ ﻭ ﺑﺮﺁﻣﺪﻥ ﺧﻮﺭﺷﯿﺪ ﺭﻭﺷﻦ ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ
ﻣﯽﺷﻮﺩ[ ۳] ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﺁﺗﺶ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺩﺭ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻇﻬﺮ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺁﺗﺶ
ﺭﻭﺷﻦ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺭﻭﯼ ﺁﻥ ﻣﯽﭘﺮﻧﺪ ﺁﻏﺎﺯ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ
ﭘﺮﯾﺪﻥ ﻣﯽﺧﻮﺍﻧﻨﺪ : « ﺯﺭﺩﯼ ﻣﻦ ﺍﺯ ﺗﻮ، ﺳﺮﺧﯽ ﺗﻮ ﺍﺯ ﻣﻦ» . ﺍﯾﻦ ﺟﻤﻠﻪ
ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﻣﺮﺍﺳﻤﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻄﻬﯿﺮ ﻭ ﭘﺎﮎﺳﺎﺯﯼ ﻣﺬﻫﺒﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻭﺍﮊﻩ
« ﺳﻮﺭﯼ» ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ «ﺳﺮﺥ» ﺑﻪ ﺁﻥ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺩﺍﺭﺩ. [ ۴ ] ﺑﻪ ﺑﯿﺎﻥ ﺩﯾﮕﺮ ﻣﺮﺩﻡ
ﺧﻮﺍﻫﺎﻥ ﺁﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺁﺗﺶ ﺗﻤﺎﻡ ﺭﻧﮓ ﭘﺮﯾﺪﯾﮕﯽ ﻭ ﺯﺭﺩﯼ، ﺑﯿﻤﺎﺭﯼ ﻭ
ﻣﺸﮑﻼﺗﺸﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﮕﯿﺮﺩ ﻭ ﺑﺠﺎﯼ ﺁﻥ ﺳﺮﺧﯽ ﻭ ﮔﺮﻣﯽ ﻭ ﻧﯿﺮﻭ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ
ﺑﺪﻫﺪ . ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪﺳﻮﺭﯼ ﺟﺸﻨﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺩﯾﻦ ﯾﺎ ﻗﻮﻣﯿّﺖ
ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻣﯿﺎﻥ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺍﯾﺮﺍﻧﯿﺎﻥ ﺭﻭﺍﺝ ﺩﺍﺭﺩ.
ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ
ﺑﺮﺍﻓﺮﻭﺧﺘﻦ ﺁﺗﺶ ﺑﺮ ﺭﻭﯼ ﻫﯿﺰﻡ ﻭ ﺭﻭﺷﻦﮐﺮﺩﻥ ﻓﺸﻔﺸﻪ، ﺍﺯ
ﺭﺳﻮﻡ ﺟﺎﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﺟﺸﻦ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪﺳﻮﺭﯼ ﺍﺳﺖ .
ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺟﺸﻦﻫﺎﯼ ﺁﺗﺶ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﭘﯿﺶ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﯾﺎ
ﭘﯿﺶﺑﺎﺯ ﻧﻮﺭﻭﺯ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﻣﯽﺷﺪﻩ ﻭ ﺁﻣﯿﺰﻩﺍﯼ ﺍﺯ ﭼﻨﺪ ﺁﯾﯿﻦ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ
ﺍﺳﺖ، ﺟﺸﻦ ﺳﻮﺭﯼ ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ . ﺳﻮﺭﯼ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻣﻌﻨﯽ ﺳﺮﺧﯽ ﺍﺳﺖ ﻭ
ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﺳﺮﺧﯽ ﺁﺗﺸﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺭﻭﺯ ﻣﯽﺍﻓﺮﻭﺧﺘﻪﺍﻧﺪ . ﺩﺭ
ﺗﺎﺭﯾﺦ ﺑﺨﺎﺭﺍ ﺁﻣﺪﻩﺍﺳﺖ : «ﭼﻮﻥ ﺍﻣﯿﺮ ﺳﺪﯾﺪ ﻣﻨﺼﻮﺭﺑﻦ ﻧﻮﺡ ﺑﻪ ﻣﻠﮏ
ﻧﺸﺴﺖ، ﻫﻨﻮﺯ ﺳﺎﻝ ﺗﻤﺎﻡ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺷﺐ ﺳﻮﺭﯼ ﭼﻨﺎﻥ ﮐﻪ
ﻋﺎﺩﺕ ﻗﺪﯾﻢ ﺍﺳﺖ ﺁﺗﺸﯽ ﻋﻈﯿﻢ ﺍﻓﺮﻭﺧﺘﻨﺪ .» ﺍﯾﻦ ﺁﺗﺶ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺷﺐ
ﺳﻮﺭﯼ ﮐﻪ ﻫﻢﺯﻣﺎﻥ ﺑﺎ ﺭﻭﺯﻫﺎﯼ « ﺑﻬﯿﮋﮎ » ﯾﺎ « ﭘﻨﭽﻪٔ ﺩﺯﺩﯾﺪﻩ» ﺑﻮﺩ ﺑﺮﺍﯼ
ﮔﺮﯾﺰﺍﻧﺪﻥ ﺳﺮﻣﺎ ﻭ ﻓﺮﺍﺧﻮﺍﻧﯽ ﮔﺮﻣﺎ، ﺁﻥ ﻫﻢ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮ ﺭﻭﯼ ﺑﺎﻣﻬﺎ
ﻣﯽﺍﻓﺮﻭﺧﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﻢ ﺷﮕﻮﻥ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺑﺎﻭﺭ ﭘﯿﺸﯿﻨﯿﺎﻥ، ﺗﻨﻮﺭﻩٔ
ﺁﺗﺶ ﻭ ﺩﻭﺩ ﺑﺮ ﺑﺎﻣﻬﺎ، ﻓﺮﻭﻫﺮ ﺩﺭﮔﺬﺷﺘﮕﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﯼ ﺧﻮﺩ
ﺭﻫﻨﻤﻮﻥ ﻣﯽﮐﺮﺩﻩﺍﺳﺖ.
ﺑﻪ ﺩﯾﮕﺮ ﺳﺨﻦ ﺍﯾﻦ ﺁﺗﺶﺍﻓﺮﻭﺯﯼ ﺑﺮ ﺑﺎﻡ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎ، ﺁﺧﺮﯾﻦ ﮔﺎﻡ ﺍﺯ
ﺁﯾﯿﻦﻫﺎﯼ « ﮔﺎﻫﻨﺒﺎﺭ ﭘﻨﺠﻪ» ﯾﺎ ﺩﻩ ﺭﻭﺯ ﭘﺎﯾﺎﻥ ﺳﺎﻝ ﺍﺳﺖ . ﺍﯾﻦ ﺩﻩ ﺭﻭﺯ ﺭﺍ
ﺩﻩ ﺭﻭﺯ ﻓﺮﻭﺭﺩﯾﺎﻥ ﯾﺎ ﻓﺮﻭﺭﺩﯾﮕﺎﻥ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺩﺭﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪﻩٔ ﭘﻨﺠﻪ
ﮐﻮﭼﮏ ( ﭘﻨﺞ ﺭﻭﺯ ﻧﺨﺴﺖ -ﺍﺷﺘﺎﺩ ﺭﻭﺯ ﺗﺎ ﺍﻧﺎﺭﺍﻥ - ﺍﺯ ﻣﺎﻩ ﺍﺳﻔﻨﺪ ﺩﺭ
ﮔﺎﻫﺸﻤﺎﺭﯼ ﺯﺭﺗﺸﺘﯽ، ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ﺑﯿﺴﺖ ﻭ ﭘﻨﺠﻢ ﺍﺳﻔﻨﺪ ﻣﺎﻩ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ
ﮔﺎﻫﺸﻤﺎﺭ ﺭﺳﻤﯽ ﮐﺸﻮﺭ ) ﻭ ﭘﻨﺠﻪ ﺑﺰﺭﮒ ( ﭘﻨﺠﻪٔ ﺩﺯﺩﯾﻪ، ﭘﻨﺞ ﺭﻭﺯ ﭘﺎﯾﺎﻥ
ﺳﺎﻝ ) ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ . [ ۵]
ﭼﻨﺪ ﺭﻭﺯ ﭘﯿﺶ ﺍﺯ ﻧﻮﺭﻭﺯ ﻣﺮﺩﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺁﺗﺶﺍﻓﺮﻭﺯﺍﻥ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻡﺁﻭﺭ
ﺍﯾﻦ ﺟﺸﻦ ﺍﻫﻮﺭﺍﯾﯽ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻭ ﺭﻭﺳﺘﺎﻫﺎ ﻣﯽﺭﻓﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺮﺩﻡ
ﺭﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﯾﻦ ﺁﯾﯿﻦ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﮐﻨﻨﺪ . ﺁﺗﺶﺍﻓﺮﻭﺯﺍﻥ، ﺯﻧﺎﻥ ﻭ ﻣﺮﺩﺍﻧﯽ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ
ﺑﻮﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﯼ ﻧﻤﺎﯾﺸﻬﺎﯼ ﺧﯿﺎﺑﺎﻧﯽ، ﺩﺳﺖﺍﻓﺸﺎﻧﯽﻫﺎ، ﺳﺮﻭﺩﻫﺎ
ﻭ ﺁﻭﺍﺯﻫﺎﯼ ﺷﻮﺭﺍﻧﮕﯿﺰ ﺑﻪ ﺳﺮﮔﺮﻡ ﮐﺮﺩﻥ ﻭ ﺧﺸﻨﻮﺩ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﺮﺩﻣﺎﻥ
ﻣﯽﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻨﺪ؛ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﻫﻔﺖ ﺭﻭﺯ ﭘﯿﺶ ﺍﺯ ﻧﻮﺭﻭﺯ ﺗﺎ ﺩﻭ ﻫﻔﺘﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ
ﻧﻮﺭﻭﺯ ﺑﺎ ﭘﺪﯾﺪ ﺁﻣﺪﻥ ﺗﺎﺭﯾﮑﯽ ﺷﺎﻣﮕﺎﻩ، ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺟﺎﯾﻬﺎﯼ ﺷﻬﺮ ﻭ ﺩﻩ
ﺁﺗﺶ ﻣﯽﺍﻓﺮﻭﺧﺘﻨﺪ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺗﺎ ﺑﺮﺁﻣﺪﻥ ﺧﻮﺭﺷﯿﺪ ﺭﻭﺷﻦ ﻧﮕﺎﻩ
ﻣﯽﺩﺍﺷﺘﻨﺪ . ﺍﯾﻦ ﺁﺗﺶ، ﻧﻤﺎﺩ ﻭ ﻧﺸﺎﻧﻪٔ ﻧﯿﺮﻭﯼ ﻣﻬﺮ ﻭ ﻧﻮﺭ ﻭ ﺩﻭﺳﺘﯽ
ﺑﻮﺩ. ﻫﺪﻑ ﺁﺗﺶﺍﻓﺮﻭﺯﺍﻥ ﺑﺮﮔﺮﺩﺍﻧﺪﻥ ﻧﯿﺮﻭﯼ ﻓﺰﺍﯾﻨﺪﻩ ﻭ ﻧﯿﮏ ﺑﻪ
ﻣﺮﺩﻣﺎﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﭼﯿﺮﻩ ﺷﺪﻥ ﺑﺮ ﻏﻢ ﻭ ﺍﻓﺴﺮﺩﮔﯽ ﺑﻮﺩ . ﻫﻤﯿﻦ ﻫﺪﻑ
ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺩﻟﯿﻞ ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﺟﺸﻦ ﺳﺪﻩ ﺩﺭ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ﻫﻢ ﻫﺴﺖ .[ ۶ ]
ﺭﻗﺺ ﺑﺎ ﺁﺗﺶ
ﺁﯾﯿﻦ ﺁﺗﺶﺍﻓﺮﻭﺯﯼ ﭘﯿﺶ ﺍﺯ ﻧﻮﺭﻭﺯ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﺩﺭ ﻧﺰﺩ ﻣﺮﺩﻣﺎﻥ
ﺩﯾﮕﺮ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﭘﺪﯾﺪﺍﺭ ﻣﯽﺷﻮﺩ، ﺁﺭﯾﺎﯾﯿﺎﻥ ﻗﻔﻘﺎﺯ ﻫﻨﻮﺯ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺷﺐ
ﻫﻔﺖ ﺗﻮﺩﻩ ﺁﺗﺶ ﻣﯽﺍﻓﺮﻭﺯﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺭﻭﯼ ﺁﻥ ﻣﯽﺟﻬﻨﺪ. [ﻧﯿﺎﺯﻣﻨﺪ ﻣﻨﺒﻊ ]
ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺁﯾﯿﻨﯽ ﮐﻬﻦ ﺩﺭ ﺳﻮﺋﺪ ، ﺷﺒﯽ ﺭﺍ ﮐﻪ « ﻭﺍﻟﺒﻮﺭﯼ» ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ
ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺁﻏﺎﺯ ﺑﻬﺎﺭ ﻣﯽﺷﻤﺎﺭﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺁﺗﺸﯽ ﺑﺰﺭﮒ ﺍﻓﺮﻭﺧﺘﻪ ﻭ
ﭘﯿﺮﺍﻣﻮﻥ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺟﺸﻦ ﻭ ﺷﺎﺩﯼ ﻣﯽﭘﺮﺩﺍﺯﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺩﻭﺭﺩﺳﺘﯽ
ﺍﺯ ﺁﺗﺶﺍﻓﺮﻭﺯﯼ ﻧﻮﺭﻭﺯﯼ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﺰﺩ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﻭﺳﺘﺎﻫﺎﯼ ﺟﻨﻮﺏ ﮐﺸﻮﺭ
ﺭﻭﻣﺎﻧﯽ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﮐﺮﺩﻩﺍﻧﺪ .[ ﻧﯿﺎﺯﻣﻨﺪ ﻣﻨﺒﻊ]
ﺁﯾﯿﻦ ﺁﺗﺶﺍﻓﺮﻭﺯﯼ ﺗﺎ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﻣﺎ ﺑﺮ ﺟﺎﯼ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﻭ ﻧﺎﻡ «ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ
ﺳﻮﺭﯼ» ﺑﺮ ﺧﻮﺩ ﮔﺮﻓﺘﻪﺍﺳﺖ . ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺑﺨﺶﺑﻨﺪﯼ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻪ
ﮔﻮﻧﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯﯼ ( ﺷﻨﺒﻪ ﺗﺎ ﭘﻨﺠﺸﻨﺒﻪ ﻭ ﺟﻤﻌﻪ ) ﻧﺒﻮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﮔﺎﻫﺸﻤﺎﺭﯼ
ﺍﯾﺮﺍﻧﯿﺎﻥ ﻫﺮ ﯾﮏ ﺍﺯ ۳۰ ﺭﻭﺯ ﻣﺎﻩ ﻧﺎﻣﯽ ﻭﯾﮋﻩ ﺩﺍﺷﺘﻪﺍﺳﺖ (ﺍﻣﺮﺩﺍﺩ، ﺩﯼ
ﺑﺂﺫﺭ، ﺁﺫﺭ، …، ﺳﺮﻭﺵ، ﺭﺷﻦ، ﻓﺮﻭﺩﯾﻦ، ﻭﺭﻫﺮﺍﻡ، ... ، ﺷﻬﺮﯾﻮﺭ،
ﺳﭙﻨﺪﺍﺭﻣﺰﺩ، ﺧﻮﺭﺩﺍﺩ ﻭ ... ). « ﻫﻔﺘﻪ » ﺭﯾﺸﻪ ﺩﺭ ﺍﺩﯾﺎﻥ ﺳﺎﻣﯽ ﺩﺍﺭﺩ، ﮐﻪ
ﺑﺎﻭﺭ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ، ﺟﻬﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ۶ ﺭﻭﺯ ﺁﻓﺮﯾﺪ ﻭ ﺭﻭﺯ ﻫﻔﺘﻢ ﺑﻪ
ﺍﺳﺘﺮﺍﺣﺖ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻭ ﺁﻓﺮﯾﻨﺶ ﭘﺎﯾﺎﻥ ﯾﺎﻓﺖ؛ ﻭ ﺍﺯ ﻫﻤﯿﻦ ﺭﻭ ﺭﻭﺯ ﻫﻔﺘﻢ
ﺭﺍ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﯾﻬﻮﺩﯼ ﺷﻨﺒﺪ ﯾﺎ ﺷﻨﺒﻪ ﻧﺎﻣﯿﺪﻩﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﻓﺮﺍﻏﺖ ﻭ
ﺁﺳﺎﯾﺶ ﺍﺳﺖ . ﺑﺨﺶﺑﻨﺪﯼ ﺭﻭﺯﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻔﺘﻪ ﺍﺯ ﯾﻬﻮﺩ ﺑﻪ ﻋﺮﺏ ﻭ ﺍﺯ
ﺍﻋﺮﺍﺏ ﺑﻪ ﺍﯾﺮﺍﻧﯿﺎﻥ ﺭﺳﯿﺪﻩﺍﺳﺖ . ﺍﻋﺮﺍﺏ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩٔ ﻫﺮ ﯾﮏ ﺍﺯ ﺭﻭﺯﻫﺎﯼ
ﻫﻔﺘﻪ ﺑﺎﻭﺭﻫﺎﯾﯽ ﺩﺍﺷﺘﻪﺍﻧﺪ؛ ﺑﺮﺍﯼ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪٔ ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ
ﺭﻭﺯ ﺷﻮﻣﯽ ﺍﺳﺖ .[ ۶ ]
ﻣﻨﻮﭼﻬﺮﯼ ﺩﺍﻣﻐﺎﻧﯽ ﻫﻢ ﺍﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺑﺎﻭﺭ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻣﯽﮐﻨﺪ:
ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ ﮐﻪ ﺭﻭﺯ ﺑﻼﺳﺖ
ﺑﺎﺩﻩ ﺑﺨﻮﺭ
ﺑﻪ ﺳﺎﺗﮑﯿﻦ ﻣﯽﺧﻮﺭ ﺗﺎ ﺑﻪ
ﻋﺎﻓﯿﺖ ﮔﺬﺭﺩ
ﯾﺎﺩﮐﺮﺩ ﺩﺭ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ
ﺩﺭ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪٔ ﻓﺮﺩﻭﺳﯽ ﺍﺷﺎﺭﻩﻫﺎﯾﯽ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺑﺰﻡ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪﺍﯼ ﺩﺭ
ﻧﺰﺩﯾﮑﯽ ﻧﻮﺭﻭﺯ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﻧﺸﺎﻥﺩﻫﻨﺪﻩٔ ﮐﻬﻦ ﺑﻮﺩﻥ ﺍﯾﻦ ﺟﺸﻦ
ﺍﺳﺖ . ﻣﺮﺍﺳﻢ ﺳﻨّﺘﯽ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺟﺸﻦ ﻣﻠّﯽ، ﺍﺯ ﺩﯾﺮﺑﺎﺯ ﺩﺭ ﻓﺮﻫﻨﮓ
ﺳﻨّﺘﯽ ﻣﺮﺩﻣﺎﻥ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺯﻧﺪﻩ ﻧﮕﺎﻩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ. [ ۷]
ﺟﺸﻦ ﻧﺒﺮﺩ ﺑﺎ ﺗﺎﺭﯾﮑﯽ
ﻫﺎﯾﺪﻩ ﻭ ﻣﻬﺴﺘﯽ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﭘﺮﺵ ﺍﺯ ﺁﺗﺶ
ﺩﺭ ﺁﯾﯿﻦ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ ﺳﻮﺭﯼ
ﺟﺸﻦ «ﺳﻮﺭ» ﺍﺯ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺩﻭﺭ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺯﻣﯿﻦ ﻣﺮﺳﻮﻡ
ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺸﻨﯽ ﻣﻠﯽ ﻭ ﻣﺮﺩﻣﯽ ﺍﺳﺖ ﻭ «ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ ﺳﻮﺭﯼ» ﻧﺎﻡ
ﮔﺮﻓﺘﻪﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻃﻼﯾﻪﺩﺍﺭ ﻧﻮﺭﻭﺯ ﺍﺳﺖ. [ ۸]
ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﭘﺎﯾﺎﻥ ﻫﺮ ﻣﺎﻩ ﺟﺸﻦ ﻭ ﭘﺎﯼﮐﻮﺑﯽ ﺑﺎ ﻧﺎﻡ ﺳﻮﺭ
ﻣﺮﺳﻮﻡ ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺯ ﺳﻮﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ ﻧﺰﺩ ﺍﻋﺮﺍﺏ « ﯾﻮﻡ
ﺍﻻﺭﺑﺎﻉ » ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﻣﯽﺷﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺭﻭﺯﻫﺎﯼ ﺷﻮﻡ ﻭ ﻧﺤﺲ ﺑﺸﻤﺎﺭ ﻣﯽﺭﻓﺖ
ﻭ ﺑﺮ ﺍﯾﻦ ﺑﺎﻭﺭ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﺭﻭﺯﻫﺎﯼ ﻧﺤﺲ ﻭ ﺷﻮﻡ ﺭﺍ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻋﯿﺶ ﻭ
ﺷﺎﺩﻣﺎﻧﯽ ﮔﺬﺭﺍﻧﺪ ﺗﺎ ﺷﯿﺎﻃﯿﻦ ﻭ ﺍﺟﻨﻪ ﻓﺮﺻﺖ ﺭﺧﻨﻪ ﺩﺭ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﺩﻣﯿﺎﻥ
ﺭﺍ ﻧﯿﺎﺑﻨﺪ .[ ۸ ][ ۹ ]
ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ ﺳﻮﺭﯼ ﺩﺭ ﺷﻬﺮﻫﺎﯼ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ
ﺷﯿﺮﺍﺯ
ﺍﻓﺮﻭﺧﺘﻦ ﺁﺗﺶ ﺩﺭ ﻣﻌﺎﺑﺮ ﻭ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎ، ﻓﺎﻟﮕﻮﺷﯽ، ﺍﺳﭙﻨﺪ ﺩﻭﺩ ﮐﺮﺩﻥ،
ﻧﻤﮏ ﮔﺮﺩ ﺳﺮ ﮔﺮﺩﺍﻧﺪﻥ. ﺩﺭ ﻣﻮﻗﻊ ﺍﺳﻔﻨﺪ ﺩﻭﺩﮐﺮﺩﻥ ﻭ ﻧﻤﮏ ﮔﺮﺩﺍﻧﯿﺪﻥ،
ﻭﺭﺩﻫﺎﯼ ﻣﺨﺼﻮﺻﯽ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺯﻧﺎﻥ ﻣﯽﺧﻮﺍﻧﻨﺪ. ﺩﺭ ﮔﺬﺷﺘﻪ
ﻗﻠﻤﺮﻭ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ ﺳﻮﺭﯼ ﺩﺭ ﺷﯿﺮﺍﺯ ﺻﺤﻦ ﺑﻘﻌﻪ ﺷﺎﻩ ﭼﺮﺍﻍ ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ
ﻭ ﺩﺭ ﺁﻧﺠﺎ ﺗﻮﭖ ﮐﻬﻨﻪﺍﯼ ﺍﺳﺖ، ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮﭖ ﻣﺮﻭﺍﺭﯾﺪ ﺗﻬﺮﺍﻥ ﺯﻧﺎﻥ ﺍﺯ
ﺁﻥ ﺣﺎﺟﺖ ﻣﯽﺧﻮﺍﻫﻨﺪ .[۱۰ ] ﺯﻧﺎﻥ ﺩﺭ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺩﺭ ﺣﻤﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺁﺏ ﺁﻥ ﺍﺯ
ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﺳﻌﺪﯾﻪ ﻣﯽﺁﻣﺪ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺭﻭﺯ ﺍﺳﺘﺤﻤﺎﻡ ﻣﯽﮐﺮﺩﻩﺍﻧﺪ . ( ﺑﻪ ﺟﻬﺖ
ﺭﻓﻊ ﺑﻼﻫﺎ ﻭ ﮔﺸﻮﺩﻩ ﺷﺪﻥ ﺑﺨﺖ ﺩﺧﺘﺮﺍﻥ )
ﺷﻬﺮﻫﺎﯼ ﮐُﺮﺩﻧﺸﯿﻦ
ﺩﺭ ﺷﻬﺮﻫﺎﯼ ﮐﺮﺩﻧﺸﯿﻦ ﺍﯾﺮﺍﻥ، ﺭﺳﻮﻡ ﻭ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﺁﺧﺮﯾﻦ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ ﺳﺎﻝ
ﻭ ﻧﻮﺭﻭﺯ ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺑﺮﻓﺮﺍﺯ ﮐﻮﻩ ﻫﺎ؛ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ
ﮐﻮﻩ ﺁﺗﺶ ﺭﻭﺷﻦ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺩﺭ ﻣﮑﺎﻧﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺁﺗﺶ ﺑﺰﺭﮔﯽ
ﺍﻓﺮﻭﺧﺘﻪ ﺑﻪ ﺩﻭﺭ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺭﻗﺺ ﻣﺤﻠﯽ ﻭ ﭘﺎﯾﮑﻮﺑﯽ ﻣﯽﭘﺮﺩﺍﺯﻧﺪ، ( ﻣﺎﻧﻨﺪ
ﻧﻮﻋﯽ ﺳﭙﺎﺳﮕﺰﺍﺭﯼ ﻭ ﻧﯿﺎﯾﺶ ) ﮐُﺮﺩﻫﺎ ﺍﺯ ﺩﯾﺮﺑﺎﺯ ﺁﺗﺶ ﺭﺍ ﮔﺮﺍﻣﯽ ﻭ
ﻣﻘﺪﺱ ﻣﯽﭘﻨﺪﺍﺷﺘﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺍﺩﺑﯿﺎﺕ ﮐُﺮﺩﯼ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺍﺯ ﺁﺗﺶ ﻭ ﻣﺮﺍﺳﻢ
ﻧﻮﺭﻭﺯ ﮐُﺮﺩﻫﺎ ﯾﺎﺩﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ . [۱۱]
ﺍﺻﻔﻬﺎﻥ
ﺍﻓﺮﻭﺧﺘﻦ ﺁﺗﺶ ﺩﺭ ﻣﻌﺎﺑﺮ، ﮐﻮﺯﻩﺷﮑﺴﺘﻦ، ﻓﺎﻟﮕﻮﺷﯽ، ﮔﺮﻩﮔﺸﺎﯾﯽ ﻭ
ﻏﯿﺮﻩ ﮐﺎﻣﻼً ﻣﺘﺪﺍﻭﻝ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺗﻤﺎﻡ ﺁﻥ ﺁﺩﺍﺑﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺗﻬﺮﺍﻥ ﻣﻌﻤﻮﻝ
ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺍﺻﻔﻬﺎﻥ ﻧﯿﺰ ﺭﻭﺍﺝ ﺩﺍﺭﺩ . [۱۰]
ﺗﺒﺮﯾﺰ
ﺁﺗﺶﺑﺎﺯﯼ ﻭ ﮔﺮﻩﮔﺸﺎﯾﯽ ﺍﺯ ﻗﺪﯾﻢ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ. ﺁﺗﺶﺍﻓﺮﻭﺧﺘﻦ ﺩﺭ
ﺍﯾﻦ ﺍﻭﺍﺧﺮ ﻣﺘﺪﺍﻭﻝ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ . ﺩﺭ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﺁﺗﺶﺍﻓﺮﻭﺧﺘﻦ ﻭ
ﭘﺮﯾﺪﻥ ﺍﺯ ﺭﻭﯼ ﺁﻥ ﺻﺒﺢ ﺭﻭﺯ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ ﮐﻮﺩﮐﺎﻥ ﻭ ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﺍﺯ ﺭﻭﯼ
ﺁﺏ ﺭﻭﺍﻥ ﭘﺮﯾﺪﻩ ﻭ ﺟﻤﻠﻪ « ﺁﺗﯿﻞ ﻣﺎﺗﯿﻞ ﭼﺮﺷﻨﺒﻪ ﺑﺨﺘﯿﻢ ﺁﭼﯿﻞ ﭼﺮﺷﻨﺒﻪ»
ﺭﺍ ﻣﯽﮔﻔﺘﻨﺪ. ﺁﺟﯿﻞ ﻭ ﻣﯿﻮﻩ ﺧﺸﮏ ﺧﻮﺭﺩﻥ ﺍﺯ ﺿﺮﻭﺭﯾﺎﺕ ﺍﺳﺖ ﻭ
ﺗﺮﮎ ﻧﻤﯽﺷﻮﺩ ﺍﮔﺮ ﺩﻭﺳﺖ ﯾﺎ ﻣﻬﻤﺎﻥ ﻭ ﺗﺎﺯﻩﻭﺍﺭﺩﯼ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ
ﺣﺘﻤﺎً ﺷﺐ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪﺳﻮﺭﯼ ﺧﻮﺍﻧﭽﻪﺍﯼ ﺍﺯ ﺁﺟﯿﻞ ﺧﺎﻡ ﻭ ﻣﯿﻮﻩ ﺧﺸﮏ
ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻭ ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ .
ﺩﺭ ﺗﺒﺮﯾﺰ ﺁﺏﭘﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﺑﺎﻡ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻋﺎﺑﺮﯾﻦ ﻧﯿﺰ ﺭﺍﯾﺞ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺯ
ﺁﺩﺍﺏ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺎﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻫﻨﻮﺯ ﺩﺭ ﻣﯿﺎﻥ ﺍﺭﻣﻨﯿﺎﻥ ﻭ ﺯﺭﺩﺷﺘﯿﺎﻥ
ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺟﺸﻦﻫﺎﯼ ﺧﻮﺩ ﺑﺮ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺁﺏ
ﻣﯽﺭﯾﺰﻧﺪ . [۱۲ ]
ﺍﻫﻮﺍﺯ
ﺩﺭ ﺍﻫﻮﺍﺯ ﻧﯿﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﻘﺎﻁ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺁﺧﺮﯾﻦ ﺳﻪﺷﻨﺒﻪ ﺷﺐ ﺳﺎﻝ
ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﻣﯽﺷﻮﺩ . ﺍﯾﻦ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ ﺣﻮﺍﺩﺛﯽ ﻧﻈﯿﺮ ﺁﺗﺶﺳﻮﺯﯼ ﻭ
ﺁﺳﯿﺐﺩﯾﺪﮔﯽﻫﺎﯼ ﺟﺴﻤﯽ ﻧﯿﺰ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺍﺳﺖ .[ ۱۳ ] ﺍﯾﻦ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﺑﯿﺶﺗﺮ
ﺩﺭ ﺯﯾﺘﻮﻥ ﮐﺎﺭﻣﻨﺪﯼ ﻭ ﮐﺎﺭﮔﺮﯼ، ﮐﯿﺎﻧﭙﺎﺭﺱ، ﺷﻬﺮﮎ ﻧﻔﺖ ﻭ ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﯽ،
ﺷﺮﮐﺖﮐﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﺑﯿﺸﺘﺮﯼ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺑﻬﻤﯿﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺩﺭ ﻣﺴﯿﺮﻫﺎﯼ
ﻣﻨﺘﻬﯽ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﻧﻮﺍﺣﯽ ﻣﺤﺪﻭﺩﯾﺖﻫﺎﯼ ﺗﺮﺍﻓﯿﮑﯽ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺘﻪ ﺩﺭﻧﻈﺮ
ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ .[ ۱۴] ﺍﺯ ﺩﯾﮕﺮ ﺁﺋﯿﻦﻫﺎﯼ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ ﺳﻮﺭﯼ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﻫﻮﺍﺯ
ﺍﺟﺮﺍ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﻗﺎﺷﻖﺯﻧﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮐﻮﺩﮐﺎﻥ ﺑﻪ ﺁﻥ
ﻣﯽﭘﺮﺩﺍﺯﻧﺪ . [ ۱۵]
ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ
ﺩﺭ ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ ﺍﯾﻦ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺩﯾﮕﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺎ ﺭﻭﺷﻦ ﮐﺮﺩﻥ
ﺁﺗﺶ ﺁﻏﺎﺯ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺭﻭﺷﻦ ﮐﺮﺩﻥ ﺁﺗﺶ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﻔﺎﻋﺎﺕ ﻭ ﻏﻠﺘﺎﻧﺪﻥ ﺁﻥ ﺑﻪ
ﮐﻤﮏ ﻭﺳﯿﻠﻪﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﺮﺳﻮﻡ ﺍﺳﺖ .[ ﻧﯿﺎﺯﻣﻨﺪ ﻣﻨﺒﻊ]
ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ
ﺍﯾﺮﺍﻧﯿﺎﻥ ﺩﺭ ﺷﺐ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ ﺳﻮﺭﯼ ﮔﺎﻩ ﺳﻪ ﮐﭙﻪ
ﺁﺗﺶ (ﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺳﻪ ﭘﻨﺪ ﺑﺰﺭﮒ ﺍﯾﺮﺍﻧﯿﺎﻥ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ :
ﺍﻧﺪﯾﺸﻪ ﻧﯿﮏ ﻭ ﮐﺮﺩﺍﺭ ﻧﯿﮏ ﻭ ﮔﻔﺘﺎﺭ ﻧﯿﮏ [۱ ] ) ﻭ ﯾﺎ
ﻫﻔﺖ ﮐﭙﻪ ﺁﺗﺶ (ﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﻔﺖ ﺍﻣﺸﺎﺳﭙﻨﺪﺍﻥ )
ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ [ ۱۶]
ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﻭ ﺷﻬﺮ ﻣﺸﻬﺪ ﻭ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺟﻨﻮﺑﯽ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺭ ﻗﺪﯾﻢ
ﺩﺭ ﺷﺐ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ ﺳﻮﺭﯼ ﻫﯿﺰﻡ ﺍﺗﺶ ﻣﯽ ﺯﻧﻨﺪ. ﻧﺎﻡ ﺍﯾﻦ ﻫﯿﺰﻡ ﻫﺎ
ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﭼﺮﺧﻪ، ﺧﺎﺭ ﻭ ﺍﺳﭙﻨﺪ. ﺍﺳﭙﻨﺪ ﺩﻭﺩ ﮐﺮﺩﻥ ﻭ ﯾﺎ ﺍﺳﭙﻨﺪ
( ﺍﺳﻔﻨﺞ ) ﺑﻪ ﺩﺍﺧﻞ ﺁﺗﺶ ﺭﯾﺨﺘﻦ ﺍﺯ ﺁﺩﺍﺏ ﻣﺮﺩﻡ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺟﺸﻦ
ﻫﺎ ﻭ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻫﺎ ﺍﺳﺖ . ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺁﺗﺶ ﺍﺳﭙﻨﺪ ﻧﻤﮏ ﻣﯽ ﺭﯾﺰﻧﺪ ﮐﻪ
ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺮﻗﻪ ﻭ ﺍﻧﻔﺠﺎﺭ ﺩﺍﺭﺩ . [ﻧﯿﺎﺯﻣﻨﺪ ﻣﻨﺒﻊ ]
ﻗﻢ
ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻗﻢ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﺤﺪﻭﺩﯾﺖﻫﺎﯼ ﺯﯾﺎﺩ ﺗﻌﺪﺍﺩﯼ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﺟﺸﻦ
ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﯿﺮﻭﻥ ﺍﺯ ﺷﻬﺮ ۵ ﺍﻟﯽ ۱۰ ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺑﻮﺳﺘﺎﻥ ﻋﻠﻮﯼ
ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ. [ ﻧﯿﺎﺯﻣﻨﺪ ﻣﻨﺒﻊ ]
ﺁﯾﯿﻦﻫﺎﯼ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪﺳﻮﺭﯼ
ﺍﻓﺮﻭﺧﺘﻦ ﺁﺗﺶ
ﻋﻨﺼﺮ ﺑﻨﯿﺎﺩﯾﻦ ﺁﯾﯿﻦ ﺟﺸﻦ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ ﺳﻮﺭﯼ، ﻋﻨﺼﺮ ﺁﺗﺶ ﺍﺳﺖ . ﺩﺭ
ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺩﺭ ﺷﺐ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ ﺳﻮﺭﯼ ﮔﺎﻩ ﺳﻪ ﮐﭙﻪ
ﺁﺗﺶ ( ﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺳﻪ ﭘﻨﺪ ﺑﺰﺭﮒ ﺍﯾﺮﺍﻧﯿﺎﻥ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ : ﺍﻧﺪﯾﺸﻪ ﻧﯿﮏ ﻭ
ﮐﺮﺩﺍﺭ ﻧﯿﮏ ﻭ ﮔﻔﺘﺎﺭ ﻧﯿﮏ [۱] ) ﻭ ﯾﺎ ﻫﻔﺖ ﮐﭙﻪ ﺁﺗﺶ ( ﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﻔﺖ
ﺍﻣﺸﺎﺳﭙﻨﺪﺍﻥ ) ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ [ ۱۶]
ﻗﺎﺷﻖﺯﻧﯽ
ﻧﻮﺷﺘﺎﺭ ﺍﺻﻠﯽ: ﻗﺎﺷﻖﺯﻧﯽ
ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺭﺳﻢ ﺩﺧﺘﺮﺍﻥ ﻭ ﭘﺴﺮﺍﻥ ﺟﻮﺍﻥ، ﭼﺎﺩﺭﯼ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻭ ﺭﻭﯼ ﺧﻮﺩ
ﻣﯽﮐﺸﻨﺪ ﺗﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﻮﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺩﺭ ﺧﺎﻧﻪٔ ﺩﻭﺳﺘﺎﻥ ﻭ ﻫﻤﺴﺎﯾﮕﺎﻥ
ﺧﻮﺩ ﻣﯽﺭﻭﻧﺪ . ﺻﺎﺣﺒﺨﺎﻧﻪ ﺍﺯ ﺻﺪﺍﯼ ﻗﺎﺷﻖﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﺎﺳﻪﻫﺎ
ﻣﯽﺧﻮﺭﺩ ﺑﻪ ﺩﺭ ﺧﺎﻧﻪ ﺁﻣﺪﻩ ﻭ ﺑﻪ ﮐﺎﺳﻪﻫﺎﯼ ﺁﻧﺎﻥ ﺁﺟﯿﻞ
ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪﺳﻮﺭﯼ، ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ، ﺷﮑﻼﺕ، ﻧﻘﻞ ﻭ ﭘﻮﻝ ﻣﯽﺭﯾﺰﺩ . ﺁﯾﯿﻦ
ﻗﺎﺷﻖﺯﻧﯽ ﺍﺣﺘﻤﺎﻻ ﻧﺸﺎﺕ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﻋﻘﯿﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺭﻭﺍﺡ ﻧﯿﮏ
ﺩﺭﮔﺬﺷﺘﮕﺎﻥ ﺩﺭ ﺭﺳﺘﺎﺧﯿﺰ ﺁﺧﺮ ﺳﺎﻝ ﺑﻪ ﻣﯿﺎﻥ ﺯﻧﺪﮔﺎﻥ ﺑﺎﺯﮔﺸﺘﻪ ﻭ ﺑﻪ
ﺷﮑﻞ ﺍﻓﺮﺍﺩﯼ ﮐﻪ ﺭﻭﯾﺸﺎﻥ ﭘﻮﺷﯿﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎﺯﻣﺎﻧﺪﮔﺎﻥ ﺳﺮ
ﻣﯽﺯﻧﻨﺪ ﻭ ﺯﻧﺪﮔﺎﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﯾﺎﺩﺑﻮﺩ ﻭ ﺑﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﻫﺪﯾﻪﺍﯼ ﻣﯽﺩﻫﻨﺪ .
[ ۱۷] ﺩﺭ ﺯﻧﺪ ﺍﻭﺳﺘﺎ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﻨﺞ ﺭﻭﺯ ﺁﺧﺮ ﺳﺎﻝ ﺗﺎ ﺭﻭﺯ ﭘﻨﺠﻢ
ﻓﺮﻭﺭﺩﯾﻦ ﺍﻭﺭﻣﺰﺩ ﺩﻭﺯﺥ ﺭﺍ ﺧﺎﻟﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﻭ ﺍﺭﻭﺍﺡ ﺭﻫﺎ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ.
ﻗﺎﺷﻖ ﺯﻧﯽ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩٔ ﺍﺭﻭﺍﺡ ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﺑﺪﻧﯽ ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﺯﺑﺎﻥ ﮔﻔﺘﺎﺭﯼ ﺍﺳﺖ .
[ ۱۸]
ﺣﺎﺟﺖ ﺧﻮﺍﻫﯽ ﺍﺯ ﺗﻮﭖ ﻣﺮﻭﺍﺭﯾﺪ
ﺗﻮﭖ ﻣﺮﻭﺍﺭﯾﺪ ، ﯾﮏ ﺗﻮﭖ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺑﺰﺭﮔﯽ ﻭﺍﻗﻊ ﺩﺭ ﻣﯿﺪﺍﻥ ﺍﺭﮒ ﺗﻬﺮﺍﻥ
ﻗﺪﯾﻢ، ﺭﻭﺑﺮﻭﯼ ﻧﻘﺎﺭﻩﺧﺎﻧﻪ ﻗﺪﯾﻢ . ﻭﺟﻪ ﺗﺴﻤﯿﻪ ﺍﯾﻦ ﺗﻮﭖ ﻣﻌﻠﻮﻡ
ﻧﯿﺴﺖ ﺍﻣﺎ ﺑﺮﺧﯽ ( ﮐﺘﯿﺮﺍﺋﯽ، ۱۳۷۸ ) ﻋﻠﺖ ﻧﺎﻣﮕﺬﺍﺭﯼ ﺭﺍ ﭼﻨﺪ ﺭﺷﺘﻪ
ﻣﺮﻭﺍﺭﯾﺪ ﺫﮐﺮ ﮐﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺩﻫﺎﻧﻪ ﺗﻮﭖ ﺁﻭﯾﺰﺍﻥ ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ. ﻧﻮﺷﺘﻪ
ﺣﮏ ﺷﺪﻩ ﺭﻭﯼ ﺗﻮﭖ ﻧﺎﻡ ﺳﺎﺯﻧﺪﻩ ﺁﻧﺮﺍ ﺍﺳﻤﺎﻋﯿﻞ ﺍﺻﻔﻬﺎﻧﯽ ﻭ ﺳﺎﻝ
ﺳﺎﺧﺖ ﺁﻧﺮﺍ ۱۲۳۳ (ﺑﻪ ﺍﻣﺮ ﻓﺘﺤﻌﻠﯽ ﺷﺎﻩ ﻗﺎﺟﺎﺭ (ﺣﮑﻮﻣﺖ :
۱۲۱۲- ۱۲۵۰(( ﺫﮐﺮ ﮐﺮﺩﻩﺍﺳﺖ . ﺍﯾﻦ ﺗﻮﭖ ﻫﻢ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺟﻠﻮﯼ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ
ﺷﻤﺎﺭﻩ ﻫﻔﺖ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺍﻣﻮﺭ ﺧﺎﺭﺟﻪ ( ﺑﺎﺷﮕﺎﻩ ﺍﻓﺴﺮﺍﻥ ﭘﯿﺸﯿﻦ ) ﻗﺮﺍﺭ
ﺩﺍﺭﺩ.
ﺍﯾﻦ ﺗﻮﭖ ﺩﺭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﺎﻣﻪ ﺣﺎﺋﺰ ﺍﻫﻤﯿﺖ ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﺤﻮﯼ ﮐﻪ ﺩﺭ
ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻗﺎﺟﺎﺭ ﺧﺮﺍﻓﺎﺕ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﭘﯿﺮﺍﻣﻮﻥ ﺁﻥ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﻣﺮﺩﻡ
ﺑﺮﺍﯼ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺣﺎﺟﺖﻫﺎﯼ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺗﻮﺳﻞ ﻣﯽﺟﺴﺘﻨﺪ . ﺭﻭﺍﺝ
ﺧﺮﺍﻓﺎﺗﯽ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ، ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﻋﺪﻩﺍﯼ ﺍﺯ ﺯﻧﺎﻥ ﻭ ﺩﺧﺘﺮﺍﻥ، ﺑﻪ
ﻧﯿﺖ ﺣﺎﺟﺖ ﺭﻭﺍﯾﯽ ﻭ ﺑﺨﺖ ﮔﺸﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺩﻭﺭﺵ ﺟﻤﻊ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺁﻥ
ﺩﺧﯿﻞ ﺑﺒﻨﺪﻧﺪ، ﺑﺨﺼﻮﺹ ﺩﺭ ﺷﺒﻬﺎﯼ ﺑﯿﺴﺖ ﻭﻫﻔﺘﻢ ﻣﺎﻩ ﺭﻣﻀﺎﻥ ﻭ
ﺷﺒﻬﺎﯼ ﻗﺪﺭ. ﺩﺭﺷﺐ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ ﺳﻮﺭﯼ ﻧﯿﺰ ﺯﻧﺎﻥ ﻭ ﺩﺧﺘﺮﺍﻥ ﭘﻮﻝ ﻭ
ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ ﻭ ﮐﻠﻪ ﻗﻨﺪ ﺑﻪ ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﺎﻥ ﺗﻮﭖ ﻣﯽﺩﺍﺩﻧﺪ ﺗﺎ ﺩﺭ ﺍﺟﺮﺍﯼ
ﻣﺮﺍﺳﻤﺸﺎﻥ ﺁﺯﺍﺩ ﺑﺎﺷﻨﺪ .[ ۱۹ ]ﺻﺎﺩﻕ ﻫﺪﺍﯾﺖ ﮐﺘﺎﺏ ﺗﻮﭖ ﻣﺮﻭﺍﺭﯼ ﺭﺍ ﺩﺭ
ﺍﻧﺘﻘﺎﺩ ﺍﺯ ﺧﺮﺍﻓﺎﺕ ﺭﺍﯾﺞ ﻣﯿﺎﻥ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺍﯾﻦ ﺗﻮﭖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ
ﺍﻭﺿﺎﻉ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺁﻥ ﺩﻭﺭﻩ ﻧﻮﺷﺖ .
ﻓﺎﻝﮔﻮﺷﯽ ﻭ ﮔﺮﻩﮔﺸﺎﯾﯽ
ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺭﺳﻢﻫﺎﯼ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪﺳﻮﺭﯼ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺩﺧﺘﺮﺍﻥ ﺟﻮﺍﻥ
ﻧﯿﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ، ﭘﺸﺖ ﺩﯾﻮﺍﺭﯼ ﻣﯽﺍﯾﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺳﺨﻦ ﺭﻫﮕﺬﺭﺍﻥ ﮔﻮﺵ
ﻓﺮﺍﻣﯽﺩﻫﻨﺪ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺍﯾﻦ ﺳﺨﻨﺎﻥ ﭘﺎﺳﺦ ﻧﯿﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ
ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ .[ ﻧﯿﺎﺯﻣﻨﺪ ﻣﻨﺒﻊ]
ﺁﺟﯿﻞ ﻣﺸﮕﻞﮔﺸﺎ
ﺩﺭ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﭘﺲ ﺍﺭ ﭘﺎﯾﺎﻥ ﺁﺗﺶﺍﻓﺮﻭﺯﯼ، ﺍﻫﻞ ﺧﺎﻧﻪ ﻭ ﺧﻮﯾﺸﺎﻭﻧﺪﺍﻥ ﮔﺮﺩ
ﻫﻢ ﻣﯽﺁﻣﺪﻧﺪ ﻭ ﺁﺧﺮﯾﻦ ﺩﺍﻧﻪﻫﺎﯼ ﻧﺒﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ : ﺗﺨﻢ ﻫﻨﺪﻭﺍﻧﻪ ، ﺗﺨﻢ
ﮐﺪﻭ، ﭘﺴﺘﻪ ، ﻓﻨﺪﻕ، ﺑﺎﺩﺍﻡ ، ﻧﺨﻮﺩ، ﺗﺨﻢ ﺧﺮﺑﺰﻩ ، ﮔﻨﺪﻡ ﻭ ﺷﺎﻫﺪﺍﻧﻪ ﺭﺍ
ﮐﻪ ﺍﺯ ﺫﺧﯿﺮﻩ ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎﻗﯽﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﻮﺩ، ﺭﻭﯼ ﺁﺗﺶ ﻣﻘﺪﺱ ﺑﻮ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ
ﺑﺎ ﻧﻤﮏ ﺗﺒﺮﮎ ﻣﯽﮐﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﻣﯽﺧﻮﺭﺩﻧﺪ. ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺮ ﺍﯾﻦ ﺑﺎﻭﺭ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ
ﮐﺲ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﻣﻌﺠﻮﻥ ﺑﺨﻮﺭﺩ، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺩﯾﮕﺮ ﻣﻬﺮﺑﺎﻥﺗﺮ ﻣﯽﮔﺮﺩﺩ
ﻭ ﮐﯿﻨﻪ ﻭ ﺭﺷﮏ ﺍﺯ ﻭﯼ ﺩﻭﺭ ﻣﯽﮔﺮﺩﺩ. ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺍﺻﻄﻼﺡ ﻧﻤﮏﮔﯿﺮﺷﺪﻥ
ﻭ ﻧﺎﻥ ﻭ ﻧﻤﮏ ﮐﺴﯽ ﺭﺍ ﺧﻮﺭﺩﻥ ﻭ ﺩﺭ ﺣﻖ ﻭﯼ ﺧﯿﺎﻧﺖ ﻧﻮﺭﺯﯾﺪﻥ، ﺍﺯ
ﻫﻤﯿﻦ ﺑﺎﻭﺭ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪﺍﺳﺖ . [ﻧﯿﺎﺯﻣﻨﺪ ﻣﻨﺒﻊ ]
ﻭﺿﻌﯿﺖ ﮐﻨﻮﻧﯽ
ﻧﺴﻞ ﺟﺪﯾﺪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﺁﯾﯿﻦﻫﺎﯼ ﺍﯾﻦ ﺟﺸﻦ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﭼﻨﺪﺍﻧﯽ ﻧﺪﺍﺭﺩ .[ ۲۰ ]
ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝﻫﺎﯼ ﺍﺧﯿﺮ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪﺳﻮﺭﯼ ﺑﺎ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ
ﺳﻮﯼ ﺧﺸﻮﻧﺖ ، ﺗﺤﺮﯾﻒ ﻭ ﺍﺳﺘﺤﺎﻟﻪ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺯ ﺍﺻﺎﻟﺖ ﺧﻮﺩ
ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪﺍﺳﺖ . [۲۰ ] [۲۱ ] ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ، ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺩ ﻣﺤﺘﺮﻗﻪ ﻭ
ﺁﺗﺶﺯﺍ ﮐﻪ ﺑﻌﻀﺎً ﺩﺳﺖﺳﺎﺯ ﻭ ﺧﻄﺮﻧﺎﮎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺭﺍﯾﺞ ﺍﺳﺖ ﻭ
ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺁﯾﯿﻦﻫﺎﯼ ﮐﻬﻦ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ. [ ۲۰] [ ۲۱] ﺩﺭ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻝ ﮔﺬﺷﺘﻪ، ﺍﯾﻦ
ﺷﺐ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﺁﻣﺎﺭ ﺁﺳﯿﺐﺩﯾﺪﮔﯽ ﻭ ﮔﺎﻫﯽ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﺗﻠﻔﺎﺕ ﺟﺎﻧﯽ
ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ. [۲۲ ] ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺜﺎﻝ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۸۹ ﻃﺒﻖ ﮔﻔﺘﻪ ﺭﺋﯿﺲ
ﺍﻭﺭﮊﺍﻧﺲ ﮐﺸﻮﺭ، ۵ ﻓﻮﺗﯽ ﻭ ۱۵ ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺩﺭ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﺍﯾﻦ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﺭﺥ
ﺩﺍﺩ .[ ۲۳ ]
ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﯼ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪﺳﻮﺭﯼ ﺑﺎ ﺁﻟﻮﺩﮔﯽ ﺻﻮﺗﯽ ، ﺁﺳﯿﺐ ﺑﻪ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ ﻭ
ﺩﯾﻮﺍﺭﻫﺎﯼ ﺷﻬﺮ ﻭ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﻓﻀﺎﯾﯽ ﺧﺸﻮﻧﺖﺁﻣﯿﺰ ﻭ ﺗﻨﺶﺯﺍ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺍﺳﺖ
ﺑﻪ ﻃﻮﺭﯼ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﺷﻬﺮﻭﻧﺪﺍﻥ ﺍﺯ ﺭﻓﺖﻭﺁﻣﺪ ﺩﺭ ﺧﯿﺎﺑﺎﻥﻫﺎ ﺑﯿﻢ ﺩﺍﺭﻧﺪ .
[ ۲۰]
ﻣﻨﺘﻘﺪﺍﻥ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪﺳﻮﺭﯼ
ﺟﺸﻦ ﺁﺗﺶ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﭘﯿﺶ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﺟﺸﻦ ﻧﻮﺭﻭﺯ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻮﯾﺪ ﺩﻫﻨﺪﻩ
ﺭﺳﯿﺪﻥ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺯﻩ ﺷﺪﻥ ﻃﺒﯿﻌﺖ ﺍﺳﺖ . ﮐﻮﺭﻭﺵ ﻧﯿﮑﻨﺎﻡ، ﻣﺆﺑﺪ
ﺯﺭﺗﺸﺘﯽ ﻭ ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺮ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺑﺎﺭﻩ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ: « ﻣﺎ ﺯﺭﺗﺸﺘﯿﺎﻥ ﺩﺭ
ﮐﻮﭼﻪﻫﺎ ﺁﺗﺶ ﺭﻭﺷﻦ ﻧﻤﯽﮐﻨﯿﻢ ﻭ ﭘﺮﯾﺪﻥ ﺍﺯ ﺭﻭﯼ ﺁﺗﺶ ﺭﺍ ﺯﺷﺖ
ﻣﯽﺩﺍﻧﯿﻢ ». [ ۲۴]
ﺩﺭ ﺳﺎﻝﻫﺎﯼ ﺍﺧﯿﺮ، ﺭﺳﺎﻧﻪﻫﺎﯼ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺗﻮﺟّﻪ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﺑﻪ ﺧﻄﺮﺍﺕ
ﺍﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺩ ﺁﺗﺸﺰﺍ ﻭ ﺍﻧﻔﺠﺎﺭﯼ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﯽﺩﻫﻨﺪ .
[ ۲۵]
ﺳﯿﺪ ﻋﻠﯽ ﺧﺎﻣﻨﻪﺍﯼ ﺭﻫﺒﺮﯼ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻧﯿﺰ ﺑﺎﺭﻫﺎ ﺍﯾﻦ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﺭﺍ ﻧﮑﻮﻫﺶ
ﮐﺮﺩﻩﺳﺖ. ﺍﻭ ﺩﺭ ﺳﺨﻨﺮﺍﻧﯽ ﻧﻮﺭﻭﺯﯼ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﺣﺮﻡ ﺭﺿﻮﯼ ﺑﻪ ﺳﺎﻝ
۱۳۷۸ ﺿﻤﻦ ﺗﻘﺪﯾﺮ ﻭ ﺳﺘﺎﯾﺶ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﻋﯿﺪ ﻧﻮﺭﻭﺯ، ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪﺳﻮﺭﯼ ﺭﺍ
ﻧﮑﻮﻫﺶ ﮐﺮﺩ . ﻭﯼ ﻗﺮﯾﻨﻪﺍﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﺛﺒﺎﺕ ﻣﺪﻋﺎﯼ ﺧﻮﺩ ﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ
ﺩﺳﺘﮕﺎﻩﻫﺎﯼ ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺗﯽ ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ [ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺳﺎﻝ] ﺑﺮﺍﯼ ﺳﺎﻝ ﺗﺤﻮﯾﻞ ﭼﯿﺰ
ﺯﯾﺎﺩﯼ ﻧﮕﻔﺘﻨﺪ ﻭﻟﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪﺳﻮﺭﯼ ﻫﻤﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺍﯾﻦ
ﺩﺭﺳﺖ ﻧﻘﻄﻪٔ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺍﺳﻼﻡ ﺍﺳﺖ . [۲۶] ﻭﯼ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺩﺭ ﺩﯾﺪﺍﺭ ﺑﺎ
ﺟﻤﻌﯽ ﺍﺯ ﮐﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻧﺎﻥ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۸۵ ﺍﺯ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎﯼ
ﻣﻠﯽ ﻭ ﺩﯾﻨﯽ ﺭﺍ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﮐﻨﻨﺪ ﻭ ﺍﻓﺰﻭﺩ : « ﻭﻗﺘﯽ ﺍﺭﺯﺵ ﻣﻠﯽ ﻣﯽﮔﻮﯾﯿﻢ
ﺫﻫﻦ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻓﻮﺭﺍً ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪﺳﻮﺭﯼ ﺑﺮﻭﺩ . ﺍﺭﺯﺵ ﻣﻠﯽ ﯾﻌﻨﯽ
ﺍﺣﺴﺎﺱ ﺍﺳﺘﻘﻼﻝ ﯾﮏ ﻣﻠﺖ، ﺍﺳﺘﻘﻼﻝ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ» [۲۷ ] ﺩﺭ ﺍﺳﻔﻨﺪﻣﺎﻩ
ﺳﺎﻝ ۱۳۸۸، ﺍﻭ ﺩﺭ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺳﻮﺍﻟﯽ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩٔ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪﺳﻮﺭﯼ،
ﺍﯾﻦ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﺭﺍ « ﻣﺴﺘﻠﺰﻡ ﺿﺮﺭ ﻭ ﻓﺴﺎﺩ » ﺩﺍﻧﺴﺖ ﻭ ﺧﻮﺍﺳﺘﺎﺭ ﺍﺟﺘﻨﺎﺏ
ﺍﺯﺁﻥ ﺷﺪ .[۲۸ ]
ﻣﺮﺗﻀﯽ ﻣﻄﻬﺮﯼ ﺁﺗﺶﺑﺎﺯﯼ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪﺳﻮﺭﯼ ﺭﺍ « ﺍﺯ ﺁﻥ ﺍﺣﻤﻖﻫﺎ »
ﻣﯽﺩﺍﻧﺴﺖ . [۲۹] ﻧﺎﺻﺮ ﻣﮑﺎﺭﻡ ﺷﯿﺮﺍﺯﯼ ﺍﺯ ﻣﺮﺍﺟﻊ ﺗﻘﻠﯿﺪ ﺷﯿﻌﻪ ﻧﯿﺰ
ﺁﺗﺶﺑﺎﺯﯼ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪﺳﻮﺭﯼ ﺭﺍ «ﺣﺮﺍﻡ» ، « ﯾﮏ ﺳﻨﺖ ﺧﺮﺍﻓﯽ » ﻭ
«ﺍﺳﺮﺍﻑ ﺩﺭ ﻣﺎﻝ » ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ. [ ۳۰ ] ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ ﺟﻮﺍﺩﯼ ﺁﻣﻠﯽ ﺍﺯ ﺩﯾﮕﺮ
ﻣﺮﺍﺟﻊ ﺗﻘﻠﯿﺪ ﺷﯿﻌﻪ ﻧﯿﺰ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ ﺳﻮﺭﯼ ﺭﺍ «ﺧﻼﻑ ﻋﻘﻞ ﻭ ﺷﺮﻉ ﻭ
ﺳﻨﺘﯽ ﭘﻮﭺ ﻭ ﺳﯿﺌﻪ » ﺩﺍﻧﺴﺘﻪ ﻭ ﺍﻓﺰﻭﺩ ﮐﻪ ﺗﺮﻗﻪ ﺑﺎﺯﯼ، « ﺍﺗﻼﻑ ﻣﺎﻝ
ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺣﺮﺍﻡ » ﺍﺳﺖ .[ ۳۱ ] ﺍﺣﻤﺪ ﺧﺎﺗﻤﯽ ، ﺍﻣﺎﻡ ﺟﻤﻌﻪ ﻣﻮﻗﺖ ﺗﻬﺮﺍﻥ ﻧﯿﺰ
ﮔﻔﺘﻪﺍﺳﺖ ﮐﻪ « ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪﺳﻮﺭﯼ ﺩﺭ ﺷﺄﻥ ﻣﻠﺖ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻧﯿﺴﺖ» [۳۲ ] ﻭ
ﻧﯿﺰ «ﺩﺷﻤﻨﺎﻥ ﻣﯽﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺑﺎ ﭘﺮ ﺍﻫﻤﯿﺖ ﺟﻠﻮﻩ ﺩﺍﺩﻥ ﻧﻤﺎﺩﻫﺎﯼ ﻣﻠﯽ
ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﻠﻮﻩﻫﺎﯼ ﺩﯾﻨﯽ، ﺩﯾﻦ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﮐﻢﺭﻧﮓ ﮐﻨﻨﺪ، ﺁﻥﻫﺎ ﺑﺎ
ﺑﺰﺭﮒ ﮐﺮﺩﻥ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪﺳﻮﺭﯼ، ﻧﻮﺭﻭﺯ ﻭ ﻧﻈﺎﯾﺮ ﺍﯾﻦﻫﺎ ﻣﯽﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺑﻪ
ﺍﯾﻦ ﻫﺪﻑ ﻧﺎﯾﻞ ﺷﻮﻧﺪ ». [ ۳۳ ] ﺳﺮﺩﺍﺭ ﻣﺤﺴﻦ ﺣﺴﻦﺧﺎﻧﯽ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ
ﺍﻧﺘﻈﺎﻣﯽ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﺷﺮﻗﯽ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺍﺳﺖ ﺟﺸﻦﻫﺎﯼ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ ﺁﺧﺮ
ﺳﺎﻝ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺤﻞ ﻣﺤﻮﺭ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻧﻪ ﻣﺤﻠﻪ ﻣﺤﻮﺭ ﻭ ﺧﯿﺎﺑﺎﻥ ﻣﺤﻮﺭ . [ ۳۴]
ﻧﻮﺭﻭﺯ ﻭ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ ﺳﻮﺭﯼ ﺩﺭ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﺍﯾﺮﺍﻥ
ﺍﯾﺮﺍﻧﯿﺎﻥ ﺑﯿﺮﻭﻥ ﺍﺯ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﻭﯾﮋﻩ ﺩﺭ ﺍﺭﻭﭘﺎ ﻭ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﻭ ﮐﺎﻧﺎﺩﺍ ﭼﻨﺪ
ﺩﻫﻪ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺸﻦﻫﺎﯼ ﻧﻮﺭﻭﺯﯼ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ ﺳﻮﺭﯼ
ﺑﺼﻮﺭﺕ ﮔﺮﻭﻫﯽ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ. [ ۳۵] [ ۳۶]
ﺍﺯ ﺩﻭﺭﻩ ﺑﻮﺵ ﺭﻭﺳﺎﯼ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﻫﺮ ﺳﺎﻝ ﭘﯿﺎﻡ ﻧﻮﺭﻭﺯﯼ ﺑﺮﺍﯼ
ﺍﯾﺮﺍﻧﯿﺎﻥ ﻣﯽﻓﺮﺳﺘﻨﺪ . ﺩﺭ ﺭﻭﺯ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ ﺳﻮﺭﯼ ۱۳۹۳ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻭﻟﯿﻦ
ﻣﯿﺸﻞ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﺳﻔﺮﻩ ﻧﻮﺭﻭﺯﯼ ﮐﺎﺥ ﺳﻔﯿﺪ ﺳﺨﻨﺮﺍﻧﯽ ﮐﺮﺩ[ ۳۷ ]
[ ۳۸] ﻭ ﺑﺎﺭﺍﮎ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ ﺩﺭ ﭘﯿﺎﻡ ﺧﻮﺩ ﮔﻔﺖ :
«ﺑﺎ ﺩﺭﻭﺩ، ﻧﻮﺭﻭﺯﺗﺎﻥ ﻣﺒﺎﺭﮎ ﻭ ﭘﯿﺮﻭﺯ .
ﻫﻔﺘﻪ ﭘﯿﺶ ﻫﻤﺴﺮ ﻣﻦ ﻣﯿﺸﻞ ﮐﻤﮏ ﮐﺮﺩ ﺗﺎ ﺩﺭ ﺍﯾﻨﺠﺎ ﻧﻮﺭﻭﺯ ﺭﺍ ﺟﺸﻦ
ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ.
ﺍﯾﻦ ﺟﺸﻦ ﺑﺰﺭﮔﺪﺍﺷﺘﯽ ﺑﻮﺩ ﺑﺮﺍﯼ ﻓﺮﻫﻨﮕﻬﺎﯼ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ، ﻏﺬﺍ، ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ
ﻭ ﺩﻭﺳﺘﯽ ﺟﻮﺍﻣﻊ ﻣﻬﺎﺟﺮﯼ ﮐﻪ ﻫﺮ ﺭﻭﺯﻩ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﻓﻮﻕﺍﻟﻌﺎﺩﻩﺍﯼ ﺩﺭ
ﺍﯾﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ .» [۳۹ ] [ ۴۰] [ ۴۱ ][ ۴۲ ][ ۴۳ ]
ﺟﺴﺘﺎﺭﻫﺎﯼ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ
ﻧﻮﺭﻭﺯ
ﺳﯿﺰﺩﻩ ﺑﺪﺭ
ﺷﮑﺴﺘﻦ ﻟﻨﮓ ﺳﯿﺰﺩﻩ
ﺩﺭﻭﻍ ﺍﻭﻝ ﺁﻭﺭﯾﻞ
ﺟﺸﻦﻫﺎﯼ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ
ﺟﺸﻦﻫﺎﯼ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ
ﺟﺸﻦ ﯾﻠﺪﺍ
ﺟﺸﻦ ﺗﯿﺮﮔﺎﻥ
ﺟﺸﻦ ﺳﺪﻩ
ﺟﺸﻦ ﻣﻬﺮﮔﺎﻥﻣﻬﺮﮔﺎﻥ
امیدوارم چهارشنبه سوری به چهارشنبه سوزی تغیر نکنه
منبع:ویکی پدیا
[ بازدید : 47 ] [ امتیاز : 3 ] [ نظر شما : ]
